ΔΙΑΦΟΡΑ XΡΗΣΙΜΑ
ΑΥΤΟ ΤΟ ΞΕΡΑΤΕ;
.
1. Ελιά : Ο κατσίγαρος, δηλαδή τα υπολείμματα του ελαιοτριβείου, χρησιμοποιούνταν για την απομάκρυνση των παρασίτων από το δέρμα των αιγοπροβάτων. Επίσης, δινόταν σαν φάρμακο σε δηλητηριάσεις και αποτελούσε το διαλυτικό μέσο για πολλά φαρμακευτικά παρασκευάσματα, όπως το κοκκινόλαδο ή το λιακονόλαδο.
2. Μέντα : Εκτός από αφέψημα που κάνει καλό στο στομάχι και ανακουφίζει από το κρυολόγημα, η μέντα έχει μια επιπλέον ιδιότητα: είναι εντομοαπωθητικό φυτό και χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση των καρπών.
3. Δυόσμος : Το αφέψημα δυόσμου προστατεύει το στομάχι και το αναπνευστικό, ενώ κατεβάζει τοζάχαρο και την χοληστερίνη. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι η τριβή του φύλλου στο δέρμα χρησιμοποιούνταν για την θεραπεία από τις μυρμηγκιές.
4. Σπανάκι : Πέρα από την κατανάλωσή του ως λαχανικό, χρησιμοποιούνταν στην βαφική για πράσινο χρώμα
5. Αράχνη : Ο ιστός της αράχνης χρησιμοποιούνταν για την διακοπή της αιμορραγίας σε τραύματα
6. Λιακόνι : Το λιακόνι είναι μία σαύρα που δαγκώνει με το στόμα ή τσιμπάει με την ουρά, όπουφυλάσσεται το δηλητήριο. Θεωρείται δηλητηριώδες και η δαγκωνιά του θανατηφόρα. Ωστόσο, τοποθετώντας λιακόνι μέσα σε λάδι και αφήνοντάς το στον ήλιο, μέχρι τηνδιάλυση του ερπετού, οι άνθρωποι της Κίσσαμου παρασκεύαζαν το «λιακονόλαδο». Αυτό χρησιμοποιούνταν ως αντιβιοτικό σε πληγές και τραύματα και ως θεραπευτικό για το δάγκωμα λιακονιού.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΟΥΣΑΚΙΩΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΩ:
ΕΘΙΜΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Το ποδαρικό
Πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμα και σήμερα ποιος θα κάνει ποδαρικό στο σπίτι τους, δηλαδή ποιος θα μπει πρώτος στο σπίτι τους τον καινούριο χρόνο. 'Έτσι, από την παραμονή λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο, που τον θεωρούν καλότυχο και γουρλή, να έρθει την Πρωτοχρονιά να τους κάνει ποδαρικό.
Πολλές φορές προτιμούν ένα μικρό παιδί για να κάνει ποδαρικό, γιατί τα παιδιά είναι αθώα και στην καρδιά τους δεν υπάρχει η ζήλια κι η κακία.
Η καλή χέρα
Συνηθίζεται να δίνεται ένα χρηματικό ποσό σαν δώρο σε παιδιά που θα επισκεφτούν κάποιο σπίτι την Πρωτοχρονιά. Συνήθως πρόκειται για τα εγγόνια ή τα ανίψια. Μερικές δεκαετίες παλιότερα, η «καλή χέρα» ήταν το μόνο δώρο που έπαιρναν τα παιδιά την Πρωτοχρονιά και σε πολλές περιπτώσεις ήταν απλά ένα κέρασμα μια κι ούτε χρήματα υπήρχαν πολλά, αλλά ούτε μαγαζιά με παιγνίδια.
Κρεμύδα(ασκελετουρα) για γούρι
Το σκυλοκρέμμυδο ή κρεμύδα (Scilla maritima) είναι συνηθισμένο φυτό στην Κρήτη. Φυτρώνει άγριο και μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Τα ζώα δεν το τρώνε γιατί έχει δηλητήριο, που μπορεί να προκαλέσει δερματικό ερεθισμό από επαφή.
Ακόμα και να το βγάλεις απ' τη γη και να το κρεμάσεις, δεν παύει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη. Ο λαός πιστεύει ότι αυτή τη μεγάλη ζωτική του δύναμη μπορεί να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα, γι' αυτό την πρωτοχρονιά κρεμούν σκυλοκρέμμυδο στα σπίτια τους.
Πρόκειται για αρχαίο έθιμο καλοτυχίας που αναφέρεται ήδη από τον 6 ο αιώνα π.Χ. Σήμερα τείνει να εγκαταλειφθεί.
Η πέτρα και τα ΚΛΟΥ-ΚΛΟΥ
Κάθε πρωί Πρωτοχρονιάς , χαράματα και μόλις κρυπούσε η «πρώτη καμπάνα» τση εκκλησιάς , όλοι μικροί - μεγάλοι , σηκώνονταν , έκαναν τρείς φορές το σταυρό τους , και αμίλητοι ώς ήτανε , χωρίς να μιλήσουν , μέσα στη σιωπή που κυριαρχούσε , έβαζαν τα γιορτινά τους ρούχα , έκαναν το σταυρό τους 3 φορές , έβγαιναν έξω απο το σπίτι , έπαιρναν απο μια πέτρα ο καθένας τους , -όσο μεγαλύτερη μπορούσε- , και την τοποθετούσαν μέσα στο σπίτι.
Μετά απο αυτό , ο καθένας , καθόταν στην πέτρα που μόλις είχε φέρει , και έλεγαν την παρακάτω φράση (ΚΛΟΥ-ΚΛΟΥ.Να γενούν οι όρθες σας, Σερνικά τα κοπέλλια σας, Θυλικά τα αμνόριφα σας, Έτη πολλά νάχετε την υγειά σας , και περιπαιχτικά το (σαν την τράβα δυνατή ναν τ αντρούς σου η ψ......ή). καλοχρονιά στα σπίτια μας , όσο βάρος έχει η πέτρα τούτη , τόσο χρυσάφι και ασήμι να μπεί στα σπίτια μας » .
Μετά απο αυτό σηκώνονταν ο καθένας έκανε το σταυρό του 3 φορές , καλημέριζαν τους υπολοίπους , και τα παιδιά έπρεπε να χειροφιλήσουν τους γονείς, και μετά πήγαιναν στην Εκκλησία για την προκαθορισμένη λειτουργία . Στην επιστροφή απο την Εκκλησία , έμπαινε ο πρώτος στο σπίτι ο πρωτότοκος , και μετά οι υπόλοιποι. Οι πέτρες έμεναν μέσα στο σπίτι , στο ίδιο μέρος που είχαν τοποθετηθεί , επί οκτώ μέρες .
Την όγδοη μέρα έπιανε ο καθένας την πέτρα του , και αφού έκανε το σταυρό του 3 φορές , την πήγαινε πάλι έξω απο το σπίτι . Αυτό το έθιμο γινόταν απαραίτητα κάθε Πρωτοχρονιά , κι έφερνε στο σπίτι , «γούρι» ,ευτυχία , αγάπη , γαλήνη , και ειρήνη.
Η ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ (ΚΙΣΣΑΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ)
ΜΟΥΣΤΑΛΕΥΡΙΑ
• 5 ποτήρια του νερού μούστος
• 1 ποτήρι νερού αλεύρι
• 1 ποτήρι νερού αμύγδαλα χοντροκομμένα
• 1 ποτήρι νερού καρύδια μισοκομμένα
• 1 κουταλιά σούπας στάχτη
• 1 ποτήρι κρασιού σουσάμι
• λίγη κανέλα και γαρίφαλα κοπανισμένα ψιλά
Βράζουμε το μούστο με τη στάχτη. Αφού κρυώσει, τον σουρώνουμε 3-4 φορές ώσπου να καθαρίσει, προσθέτουμε το αλεύρι και βράζουμε 1 ώρα περίπου ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα. Κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά, ρίχνουμε τα αμύγδαλα, τα καρύδια την κανέλα, τα γαρίφαλα και τα ανακατεύουμε καλά. Σερβίρουμε σε μπώλ, αφού πρώτα πασπαλίσουμε τον πάτο με σουσάμι και κατόπιν την επιφάνεια της μουσταλευριάς. Αλεξία Παπουτσάκη-Δελιανά Κισάμου Χανίων Κρήτης.
Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΦΛΟΥΔΑ ΣΤΗΝ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ
Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΟΦΛΟΥΔΑ ΣΤΗΝ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ..Δεν ξέρω να είναι παγκρήτια συνήθεια αλλά στην Κίσσαμο φασολάδα χωρις πορτοκαλόφλουδα φρέσκια η αποξηραμένη δεν νοείται.Ολοχρονίς υπάρχει πορτοκαλόφλουδα κρεμασμένη γι αποξηραμένη μεσα στο σπιτικό...την εχω δεί δε να μπαίνει παραδοσιακά σε λουκάνικα στην Καλαμάτα.
ΞΥΔΑΤΟ...ΜΕ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΧΟΙΡΟΥ
ΞΥΔΑΤΟ.Πρόκειται για ένα φαγητό που φτιάχνεται μόνο στα χωριά που βρίσκονται στη ρίζα των Λευκών Ορέων. Είναι πολύ παλιό φαγητό που έχει το χαρακτηριστικό ότι χρησιμοποιείται αίμα από το ζώο που σφάζεται. Κατά το παρελθόν το φαγητό αυτό ήταν μια τελετουργία. Όμως ακόμη και σήμερα μπορούμε να πούμε ότι συνεχίζει να αποτελεί μια από τις σωζόμενες λαϊκές τελετουργίες.Επειδή ο χοίρος ήταν αρκετά μεγάλος, αφού έφτανε και τις 150 οκάδες, πάντα χρειαζόντουσαν αρκετά άτομα για τη σφαγή του, αναλογικά με άλλα ζώα που μπορούσε ακόμη και ένα άτομο να σφάξει.Σαν αμοιβή του συνεργείου που έσφαζε η νοικοκυρά μαγείρευε το ξιδάτο. Πέρα όμως αυτό το λόγο, το φαγητό έχει και ένα ακόμη λόγο για τον οποίο μαγειρευόταν, αμέσως μετά το σφάξιμο του ζώου και όχι αργότερα ή κάποια άλλη μέρα. Και αυτό γιατί, όταν περάσει το μαχαίρι από το συγκεκριμένο σημείο του ζώου, μαζεύει πολύ αίμα, κάτι που σημαίνει ότι το τμήμα αυτό του χοιρινού κρέατος χαλούσε πολύ γρήγορα. Αυτός ήταν και ο λόγος που έπαιρναν κρέας από εκείνο το σημείο του ζώου και το μαγείρευαν, αφού δεν ήθελαν να το πετάξουν. Ειδικά τα παλαιότερα χρόνια, που η δυσκολία του βαθμού επιβίωσης ήταν πολύ μεγαλύτερη, ο κόσμος αξιοποιούσε από ένα ζώο τα πάντα, από το αίμα, μέχρι την προβιά του.Αυτό λοιπόν το κομμάτι καταναλώνεται μόνο με αυτό τον τρόπο, γιατί εκεί βρίσκονται οι αδένες που δεν μπορούν με κανένα άλλο τρόπο να μαγειρευτούν, παρά μόνο με αυτή τη συνταγήΣτο παρελθόν το ξιδάτο, μαγειρευόταν αμέσως μετά τη σφαγή του ζώου, συνήθως την παραμονή των Χριστουγέννων. Ήταν ένα φαγητό, το οποίο φτιαχνόταν για να φαγωθεί τόσο από τους ανθρώπους που έσφαζαν το ζώο, όσο και από όλη τη γειτονιά, στην οποία μοιραζόταν το φαγητό, σύμφωνα με το έθιμο.Όπως μάλιστα λένε αυτή που ξέρουν να μαγειρεύουν το ξιδάτο, που χαρακτηρίζεται ο μέλανας ζωμός των Κρητικών, αυτό το φαγητό προϋπήρχε του μέλανα ζωμού που παρασκευαζόταν στην αρχαία Σπάρτη και αποτελείτο από μαύρο ψωμί, χοιρινό κρέας και αίμα.Σήμερα δυστυχώς αυτό το φαγητό, όπως και πάρα πολλές ακόμη παραδοσιακές κρητικές συνταγές, έχουν σχεδόν χαθεί και δεν μαγειρεύονται πουθενά, παρά μόνο περιορισμένα σε κάποιες περιοχές της Κρήτη «Για το μαγείρεμα του χρησιμοποιούμε το κρέας γύρω από το λαιμό του χοίρου, μέρος του συκωτιού, τη σπλήνα και λίγο πνεύμονα. Βάζουμε το κρέας στην κατσαρόλα, περίπου 1,5 κιλό με τα κρεμμύδια που έχουμε κόψει χοντρά και 200 γραμμάρια λάδι και τα τσιγαρίζουμε, μέχρι να μαραθεί το κρέας, όχι περισσότερο. Έπειτα προσθέτουμε λίγο αλάτι, αρκετό πιπέρι, αλλά και όλα τα υπόλοιπα υλικά, εκτός από το αίμα. Δεν χρησιμοποιούμε πολύ αλάτι, γιατί το αίμα που θα βάλουμε έχει μέσα του αρκετό αλάτι. Μόλις προσθέσουμε τα υλικά, το αφήνουμε στη φωτιά- όχι πολύ δυνατή- για περίπου 1,5 ώρα. Μετά το πέρας της ώρας και αφού το κρέας έχει ψηθεί, προσθέτουμε λίγες κουταλιές αίμα, ώστε να δέσει η σάλτσα του φαγητού, αφού το αίμα έχει την ικανότητα, όπου μπει να προκαλεί την πήξη. Μόλις προσθέσουμε το αίμα, το αφήνουμε για λίγα λεπτά στη φωτιά, ανακατεύοντας το και το φαγητό μας είναι έτοιμο για σερβίρισμα».Τα υλικά για τη συνταγή:1,5 κιλό κρέας χοιρινό200γραμ λάδι3-4 κρεμμύδιαΑλάτι, πιπέριΔάφνηΠορτοκαλόφυλλακρασί
Αίμα χοίρου